3 τρόποι για να φτιάξουμε δικό μας σπιτικό σαπούνι

Αν θέλετε να φτιάξετε σαπούνι, υπάρχουν δύο «δρόμοι»: Η «ψυχρή» και η «θερμή» μέθοδος. Στην πρώτη, σε ανοιχτό χώρο διαλύετε την καυστική σόδα στο νερό και ρίχνετε το μείγμα σε λεκάνη με το λάδι, προσθέτοντας στη συνέχεια το αιθέριο έλαιο, μέχρι να χυλώσει και να δέσει. Τοποθετείτε το μίγμα σε καλούπια (προαιρετικά) και το αφήνετε για μία ημέρα για την αρχική του σταθεροποίηση. Μετά από αυτό μπορείτε να προσθέσετε υλικά για διακόσμηση ή θρεπτικό εμπλουτισμό. Στην συνέχεια αφήνετε για άλλες τέσσερις ημέρες, αφαιρείτε ή κόβετε το σαπούνι στα σχήματα που θέλετε και τα αφήνετε να ωριμάσουν τουλάχιστον 4 εβδομάδες προτού τα χρησιμοποιήσετε. Η «ψυχρή» μέθοδος προτιμάται συνήθως διότι διατηρεί τη γλυκερίνη του σαπουνιού, ιδιαίτερα σημαντική για την ενυδάτωση του δέρματος.

Στην θερμή μέθοδο, το σαπούνι παρασκευάζεται σε κατσαρόλα με νερό που έχει ζεσταθεί σε χλιαρή θερμοκρασία. Σε αυτό προστίθεται σταδιακά η καυστική σόδα με συνεχές ανακάτεμα. Όταν διαλυθεί, προστίθεται το ελαιόλαδο και το μείγμα ανακατεύεται σε χαμηλή φωτιά μέχρι να πυκνώσει και να δέσει, σαν κρέμα. Μόλις δέσει, το αφαιρούμε από τη φωτιά, το αφήνουμε λίγη ώρα και στη συνέχεια το τοποθετούμε σε καλούπια (προαιρετικά) ή ατόφιο σε σκεύος και ακολουθούμε την ίδια διαδικασία (ξεκούραση μιας ημέρας, εμπλουτισμός, άλλες τέσσερις ημέρες και στη συνέχεια αφαίρεση από τα καλούπια και ωρίμανση 4-6 εβδομάδων).

Αναλογία υλικών :

• 1,5 L ελαιόλαδο0.5 L χλιαρό νερό

• 250 γρ. καυστική σόδα (υδροξείδιο του νατρίου)

• ή καυστική ποτάσα (υδροξείδιο του καλίου)

Εκτέλεση :

• – Σε ανοξείδωτο ή πλαστικό δοχείο βάζουμε πρώτα το νερό και διαλύουμε την καυστική σόδα ή ποτάσα ανακατεύοντας με μια κουτάλα ξύλινη.- Ρίχνουμε το λάδι λίγο-λίγο ανακατεύοντας προς τα δεξιά. Αμέσως θα δούμε τη χημική αντίδραση των υλικών σχηματίζοντας ένα κρεμώδες πολτό.

• – Συνεχίζουμε το ανακάτεμα μέχρι να πάρει όλο το λάδι και να γίνει ομοιογενές μείγμα.

• – Για καλούπι χρησιμοποιούμε ένα παλιό ταψάκι ή ένα συρτάρι ή ένα τετράγωνο τάπερ, βάζουμε αντικολλητικό χαρτί, αδειάζουμε το μείγμα και το στρώνουμε.

• – Την άλλη μέρα το αναποδογυρίζουμε και το κόβουμε κομμάτια.

• – Το απλώνουμε σε αερινό μέρος (όχι στον ήλιο γιατί σκάει) να ωριμάσει.

• – Με την παραμονή του στον αέρα γίνεται άλλη μια χημική αντίδραση με το διοξείδιο του άνθρακα της ατμόσφαιρας και την καυστική σόδα αποβάλλοντας το καυστικό οξύ  σε μορφή λευκής σκόνης.

• – Μετά από 1,5-2 μήνες είναι έτοιμο για χρήση και όσο ωριμάζει γίνεται καλύτερο.

Αρωματικό σαπούνι :

Αν θέλουμε να αρωματίσουμε το σαπούνι μας, μπορούμε απλά στο νερό που θα χρησιμοποιήσουμε να βράσουμε χαμομήλι ή μέντα ή λεβάντα ή φλοιό λεμονιού ή ό,τι άλλο θέλουμε.

Προφυλάξεις :

• – Κάνουμε την παρασκευή του σαπουνιού σε ανοιχτό χώρο για να μην εισπνέουμε τις αναθυμιάσεις.- Προσέχουμε να μην έρθει σε επαφή το μείγμα με τα χέρια μας, άλλωστε δεν χρειάζεται, και αν γίνει ξεπλένουμε αμέσως με νερό και δεν παθαίνουμε τίποτα.
• – Δεν χρησιμοποιούμε σκεύη αλουμινίου γιατί το οξύ της ποτάσας τα διαβρώνει.
• Σημειώστε ότι στο τέλος της σαπωνοποίησης, μετά την περίοδο ωρίμανσης, όλη η σόδα θα έχει αντιδράσει με τα έλαια για να μας δώσει το σαπούνι. Το τελικό προϊόν Σαπούνι δεν περιέχει καθόλου καυστική σόδα.ΠΡΟΦΥΛΑΞΕΙΣ– Αποθηκεύστε τη καυστική σόδα με τα «επικίνδυνα προϊόντα», χωριστά από τα οξέα και μακριά από τα παιδιά.
  – Προετοιμάστε το περιβάλλον : αφαιρέστε κάθε εμπόδιο και απομακρύνετε παιδιά, ζώα…
  – Προφυλαχθείτε : χοντρά γάντια ψηλά, γυαλιά ασφαλείας, «ασφαλή» ρούχα με μακρυά μανίκια και ει δυνατόν ποδιά ή μπλούζα.
  – Χρησιμοποιείται ανθεκτικό υλικό : pyrex, γυαλί, σιλικόνη, ανθεκτικό πλαστικό θερμο-ανθεκτικό,  silicone, plastique résistant à la chaleur, ανοξείδωτο χάλυβα (αποφυγή άλλων μετάλλων)
  – Για να ελέγχετε καλύτερα τις κινήσεις σας μείνετε όρθιος όταν δουλεύετε.
  – Ρίχνετε πάντα την καυστική σόδα στο ελαιώδες μείγμα.
  – Προσοχή να μη πεταχτεί πάνω σας πολτός καυστικού σαπουνιού. Επιλέξτε δοχείο κατάλληλου μεγέθους για να ανακατέψτε εντελώς το μείγμα.
  – Αν πεταχτεί σόδα επάνω σας ξεπλύνετε αμέσως με άφθονο νερό.
  – Ο πολτός σαπουνιού είναι ακόμη καυστικός όταν τοποθετείται στο καλούπι. Μακριά τα παιδιά από τα γεμάτα καλούπια.
  – Φοράτε γάντια όταν ξεκαλουπώνετε, μπορεί τα σαπούνια να είναι ακόμη καυστικά.
  – Φοράτε γάντια όταν καθαρίζετε τα εργαλεία. Μην πετάτε το πολτό στο νεροχύτη, σκουπίστε το περίσσευμα με χαρτί και ξεπλύνετε με άφθονο νερό.
  – Σεβαστείτε περίοδο ωρίμανσης τουλάχιστον 4 εβδομάδων πριν χρησιμοποιήσετε το σαπούνι.

  Προετοιμασία

  Φτιάξτε διάλυμα καυστικής σόδας

  Για να ξεκινήσετε είναι προτιμότερο να χρησιμοποιήσετε διάλυμα σόδας σε νερό (συγκέντρωση περίπου 30% κατά προτίμηση).

  Αν χρησιμοποιείται τη σόδα σε στερεή μορφή πρέπει να τη διαλύσετε σε νερό για τη σαπωνοποίηση.

  Φτιάξτε το διάλυμα καυστικής σόδας σε δοχείο pyrex ή ανθεκτικό στη ζέστη πλαστικό.

  Τοποθετείστε το δοχείο με το νερό σε σταθερή επίπεδη επιφάνεια σε χώρο που αερίζεται καλά ή στο νεροχύτη της κουζίνας.

  Ζυγίστε με ακρίβεια τη ποσότητα καυστικής σόδας σε ένα άλλο δοχείο, κατόπιν προσθέστε τη σόδα στο νερό (ΠΟΤΕ ΤΟ ΑΝΤΙΘΕΤΟ) ανακατεύοντας μαλακά με μεγάλο κουτάλι από πλαστικό ή inox. Θα ζεσταθεί και θα απελευθερώσει ατμούς. Μην τους εισπνέετε.
  Απομακρυνθείτε αφήνοντας το δοχείο επί τόπου. Ανακατέψτε κάθε τόσο αναμένοντας τη ολική διάλυση της καυστικής σόδας και τη ψύξη του διαλύματος μέχρι περίπου  30-40°C πριν τα χρησιμοποιήσετε. 

---

Ή αλλιώς σπιτικό σαπούνι σε 20 λεπτά

• Ελαιόλαδο ένα κιλό

• Νερό (καλύτερα αποσταγμένο) 300 γραμμάρια

• Καυστική σόδα ή καυστική ποτάσα (από το σουπερμάρκετ) 150 γραμμάρια

• Βότανα (χαμομήλι) 2-3 κουταλιές σούπας

• Αιθέρια έλαια 5-6 σταγόνες ((λεμόνι, μέντα,κλπ.)

Παρασκευή

• Σε μια κατσαρόλα ρίχνουμε το νερό και ζεσταίνουμε μέχρι να γίνει χλιαρό.

• Ρίχνουμε λίγη-λίγη την καυστική σόδα ή ποτάσα ανακατεύοντας με ξύλινη κουτάλα.Αφού διαλυθεί, ρίχνουμε το λάδι και ανακατεύουμε σε χαμηλή φωτιά.

• Κάποια στιγμή ο “χυλός” -γιατί με χυλό μοιάζει στην αρχή- αρχίζει να αποκτά μεγαλύτερη πυκνότητα, να “δένει” δηλαδή.

• Σ’ αυτό το σημείο κλείνουμε τη φωτιά και αφήνουμε να πάρει λίγες ακόμα βράσεις. Βγάζουμε απ’ τη φωτιά, περιμένουμε λίγη ώρα και κατόπιν το βάζουμε σε καλούπια

• Τα αιθέρια έλαια τα προσθέτουμε αργότερα, όταν δούμε πως το σαπούνι μας έχει αρχίσει να “γίνεται”.Αφήνουμε να κρυώσει και αποθηκεύουμε σε δροσερό χώρο.ΠΡΟΦΥΛΑΞΕΙΣ

• Τόσο η καυστική σόδα όσο και η καυστική ποτάσα, είναι οξέα και χρειάζεται προσοχή στη χρήση τους.

Φοράμε γάντια και δεν εισπνέουμε τους ατμούς κατά το βρασμό με το νερό. Καλύτερα να το φτιάξουμε στην ύπαιθρο

Σημειώσεις – παρατηρήσεις:

Αν θέλουμε να χρησιμοποιήσουμε βότανα στην παρασκευή του σαπουνιού, φτιάχνουμε ένα έγχυμα με το νερό της συνταγής μας, δηλαδή βραζουμε τα βότανα λίγο, σουρώνουμε και αφήνουμε το νερό να κρυώσει.Το σαπούνι μας έχει χρώμα καφετί στην αρχή, όσο “γίνεται” λευκαίνει.Ένα “φρέσκο” σαπούνι δεν είναι κατάλληλο για χρήση επειδή διατηρεί ακόμη την οξύτητά του. Γι’ αυτό χρειάζεται να ωριμάσει ώστε ν’ αποβάλλει τον οξύ του χαρακτήρα.

Καθώς ωριμάζουν, απαλλάσσονται από την καυστική σόδα, σχηματίζοντας στην επιφάνεια του σαπουνιού μια λευκή σκόνη, που είναι ένα σημάδι πως το σαπούνι μας είναι πια έτοιμο.

Όσο “παλιώνει” ένα σαπούνι, τόσο καλύτερο γίνεται.Οι κατσαρόλες σας θα γυαλίζουν σαν καινούργιες μετά τη βράση, μη φοβηθείτε να τις χρησιμοποιήσετε.

---

Ή αγνό σπιτικό σαπούνι

Υλικά

• Μια ξύλινη κουτάλα
• Μια κατσαρόλα
• Ένα πλαστικό σκεύος
• Ένα θερμόμετρο (μαγειρικής), εγώ βέβαια δανείζομαι ένα θερμόμετρο που μετράει από απόσταση (θα το δείτε στο βίντεο).
• Ένα ηλεκτρικό αναδευτήρα (π.χ. μίξερ) (προαιρετικό)
• Ζυγαριά ακριβείας
• Και καλούπια. Τα καλούπια μπορεί να είναι πλαστικά, ξύλινα, από σιλικόνη, αλλά ποτέ μεταλλικά (αν χρειαστεί να χρησιμοποιήσουμε μεταλλικά πρέπει να ντυθούν με μεμβράνη ή λαδόκολλα.

Βασικά συστατικά:

• Έλαια: Τα έλαια μπορεί να είναι σε υγρή μορφή π.χ. ελαιόλαδο ή σε στερεή π.χ. βούτυρο κακάο
• Νερό: Το νερό πάντα αποσταγμένο (χωρίς άλατα), Μπορεί να αντικατασταθεί ή να συνδυαστεί π.χ. με ανθόνερο, ροδόνερο, χυμούς φρούτων, γάλα, τσάι, καφέ
• NaOH υδροξείδιο του νατρίου (ή καυστική σόδα)

Προαιρετικά:

• Αιθέρια έλαια για άρωμα. Εδώ δώστε λίγο προσοχή.

Τα αιθέρια έλαια έχουν ευεργετικές και θεραπευτικές ιδιότητες για τον άνθρωπο, ακόμα και για τα ζώα. Όμως υπάρχουν ορισμένα, τα οποία μπορεί να προκαλέσουν προβλήματα σε ανθρώπους με κάποιες ευαισθησίες, για παράδειγμα στις εγκύους ή σε ανθρώπους με αλλεργίες. Γι΄ αυτό όταν αποφασίσετε να αγοράσετε κάποιο αιθέριο έλαιο πρέπει να ρωτήσετε σχετικά με αυτό.

Προσέξτε να χρησιμοποιείτε μόνο αυτά που έχουν παραχθεί από απόσταξη. Και ποτέ συνθετικά για χρήση σε σαπούνια ή καλλυντικά.

Μέτρα προστασία:

• Γάντια. Λόγο της χρήσης  NaOH. πρέπει να είμαστε πολύ προσεκτικοί. Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να έρθει σε επαφή με το δέρμα μας, διότι έχει καυστικές ιδιότητες.
• Μπλούζα με μακρύ μανίκι για μεγαλύτερη ασφάλεια.
• Γυαλιά για προστασία των ματιών μας.
• Όλες οι εργασίες γίνονται σε εξωτερικό χώρο ή σε πολύ καλά αεριζόμενο δωμάτιο. Από το NaOH, θα προκληθούν αναθυμιάσεις τις οποίες δεν πρέπει να αναπνεύσουμε.
• Μάσκα ή μαντίλι το οποίο θα καλύπτει στόμα και μύτη.

*Τα προστατευτικά τα φοράμε καθ’ όλη τη διάρκεια, ακόμα και όταν πλένουμε τα σκεύη μας αφού έχουμε τελειώσει την κύρια διαδικασία παρασκευής σαπουνιού.

Εκτέλεση:

• Ζυγίζουμε τα υλικά. Η ακρίβεια εδώ παίζει πολύ σημαντικό ρόλο.

• Στο πλαστικό σκεύος έχουμε το νερό

• Μέσα στο νερό ρίχνουμε σιγά σιγά και με προσοχή το NaOH, και ανακατεύουμε συνεχώς.

Σε αυτή τη φάση έχουμε αναθυμιάσεις, και η θερμοκρασία του νερού ανεβαίνει. Γι’ αυτό το NaOH πέφτει αργά αργά. Διαφορετικά, θα ανέβει πολύ η θερμοκρασία και υπάρχει περίπτωση, να αφρίσει και να χυθεί έξω από το σκεύος.

Όσο ανακατεύουμε,  το νερό σιγά σιγά γίνεται διαυγές.

• Αφού πέσει όλο το NaOH. Το αφήνουμε να πέσει η θερμοκρασία του.

*Αν χρησιμοποιήσουμε γάλα θα το κάνουμε παγάκια και δεν θα το αφήσουμε να ανέβει πάνω από τους 37^οC. Κατά την ανάμιξή του με το NaOH θα γίνει λίγο πηχτό, διότι θα προσπαθήσει να σαπωνοποιήσει το λίπος που εμπεριέχεται στο γάλα.

• Στην άλλη κατσαρόλα έχουμε τα έλαια. Θα πρέπει να έχουν ακριβός την ίδια θερμοκρασία με αυτή του νερού (νερό- NaOH). Αν χρειαστεί θερμένουμε το λάδι. Η θερμοκρασία αυτή βέβαια, να μην υπερβαίνει τους 40^ο .

• Αφού βεβαιωθούμε ότι έχουμε την ίδια θερμοκρασία, ρίχνουμε σιγά σιγά το νερό (νερό- NaOH) στα έλαια (ποτέ το αντίθετο), ενώ ανακατεύουμε συνέχεια. Θα παρατηρήσουμε ότι το λάδι χάνει τη διαύγειά του. Και σιγά σιγά το χρώμα γίνεται χρυσοκίτρινο.

• Ανακατεύουμε για 30 με 60λεπτά συνεχόμενα,  μέχρι να γίνει σαν παχύρρευστος χυλός (ρευστότητα μελιού).

Αν όμως χρησιμοποιήσουμε κάποιο ηλεκτρικό αναδευτήρα, στα 10 με 15 λεπτά θα είναι έτοιμο να μπει στα καλούπια (ο χρόνος αυτός ανα περίπτωση μπορεί να διαφέρει).

καλούπι σαπουνιού

• Αφού μπει στα καλούπια σκεπάζουμε με υφάσματα και το αφήνουμε να σφίξει. Μετά από 48 ώρες, μπορούμε να το βγάλουμε από τα καλούπια και να το κόψουμε σε κομμάτια, (αν το καλούπι ήταν μεγάλο).

Το σαπούνι σε αυτή τη φάση είναι σχετικά μαλακό και κόβεται πολύ εύκολα.

Προσοχή δεν είναι ακόμα έτοιμα προς χρήση.

• Το αφήνουμε σε ένα ήσυχο και καλά αεριζόμενο σημείο, ενός δωματίου (πιθανόν να έχουν έντονη μυρωδιά στην αρχή). Όσο περνάει ο καιρός θα δείτε τα σαπούνια σας να καλύπτονται από μια λευκή πούδρα. Μην φοβηθείτε… είμαστε σε καλό δρόμο. Δεν είναι τίποτα άλλο από απλή και όχι καυστική σόδα πλέον. Μετά από 60 ημέρες περίπου, έχει κατέβει αρκετά το ph του σαπουνιού και μπορούμε να δούμε τον πρώτο του αφρό. Πιστέψτε θα ζήσετε μεγάλη στιγμή, όταν πλύνετε για πρώτη φορά τα χέρια σας με το δικό σας αγνό σαπουνάκι. Να σημειωθεί ότι όσο περνάει ο καιρός τόσο καλύτερο γίνεται για το δέρμα.

Τώρα που μάθατε πως γίνονται το σαπούνι, δε μένει παρά να σας δώσω τις δοσολογίες για το πρώτο σας σαπούνι. (υπάρχουν και στο βίντεο).

τα σαπουνάκια ένα μήνα μετά, έχουν αρχίσει να ασπρίζουν

Δοσολογία

• 500gr. Ελαιόλαδο (η συγκεκριμένη ποσότητα ισχύει μόνο για ελαιόλαδο)
• 64,25gr NaOH (υδροξείδιο του νατρίου ή καυστική σόδα)
• 157.80gr Νερό

Αν θέλετε μεγαλύτερη ή μικρότερη ποσότητα, αυξήστε ή μειώστε τα γραμμάρια αναλογικά.

*Μην ξεχνάτε όλα τα προστατευτικά είδη συνεχίζουμε να τα φοράμε ακόμα και κατά τον καθαρισμό των σκευών μας.